Châu Âu

Khu định cư Do Thái và giáo đường Do Thái đáng chú ý ở Istanbul

icon-locationIstanbul, Tủ
Phần lớn cộng đồng Do Thái ở Thổ Nhĩ Kỳ (ước tính hiện có khoảng 26.000 người) sống ở Istanbul. Đây chỉ là một phần nhỏ trong tổng số 500.000 người Do Thái từng sống ở Istanbul dưới thời Đế chế Ottoman - thời kỳ mà người Do Thái và Cơ đốc giáo chiếm 40% dân số của Istanbul. Rất quá nhiều công trình bị phá hủy trong cuộc chinh phục Istanbul, vị vua Ottoman đã tích cực tái thiết thành phố với những người nhập cư, để các cộng đồng Do Thái có thể định cư dọc theo Golden Horn, gần Galata, Balat và Haskoy. Ngày nay, khu định cư Do Thái là một trong những điểm tham quan hấp dẫn du khách tại Istanbul.

Cộng đồng người Do Thái Thổ Nhĩ Kỳ hiện tại là tàn tích của làn sóng di cư lớn diễn ra sau phiên tòa dị giáo của Tây Ban Nha năm 1492. Người Do Thái Sephardic (hay người Do Thái Tây Ban Nha) đã bị buộc phải chuyển sang Cơ đốc giáo hoặc rời bỏ quê hương của mình. Phần lớn những người Do Thái di cư đều là những nhà khoa học hoặc là những người có địa vị trong nên kinh tế Châu Âu, chính vì vậy, vua Ottoman Sultan Beyazid II đã để họ tị nạn tại vương quốc Ottoman và cho phép họ sống trên bờ của Golden Horn.

Ngoài ra, những người Do Thái Nga chạy trốn khỏi cuộc chiến tranh ở thế kỷ 19 và cuộc Cách mạng Bolshevik năm 1917 cũng tìm thấy nơi ẩn náu an toàn ở Thổ Nhĩ Kỳ. Và vào năm 1933, Atatürk đã mời những nhà khoa học gốc Do Thái nổi tiếng đang bị đe dọa ở Đức Quốc xã và Áo đến tìm nơi trú ẩn và định cư ở Thổ Nhĩ Kỳ. Thổ Nhĩ Kỳ cũng là lối đi an toàn cho nhiều người Do Thái chạy trốn khỏi nỗi kinh hoàng của chủ nghĩa Quốc xã trong Thế chiến thứ hai.

Dấu tích của những ngày đó vẫn có thể được nhìn thấy ở khu vực Balat dọc theo Golden Horn và quận Galata ở Beyoğlu - trung tâm của cộng đồng Do Thái ở Istanbul.

Thật không may, một loạt các sự kiện đã gây ra một cuộc di cư lớn của người Do Thái khỏi Istanbul. Đầu tiên là thuế tài sản (Varlık Vergisi) của năm 1942. Mặc dù nhằm vào những người Thổ Nhĩ Kỳ giàu có, nhưng ảnh hưởng của nó đối với cộng đồng Do Thái là rất thảm khốc. Ước tính có khoảng 30.000 người Do Thái, không trả được nợ, đã bỏ trốn khỏi đất nước.

Thứ hai là cuộc chiến ở Istanbul vào ngày 6/7 tháng 9 năm 1955 chống lại cộng đồng người Hy Lạp, Do Thái và Armenia ở Istanbul. Mặc dù thiệt hại về vật chất nhiều hơn sau đó, điều này đã gây ra một cuộc di cư lớn khác của những người thiểu số này, với khoảng 10.000 người Do Thái chạy trốn khỏi Thổ Nhĩ Kỳ.

Hiện có 26 giáo đường Do Thái đang hoạt động ở Istanbul. Dưới đây là một vài giáo đường Do Thái nổi bật nhất tại Istanbul:

Giáo đường Do Thái Neve Shalom - tọa lạc tại Karaköy, đây là giáo đường Do Thái giáo phái Sephardic trung tâm và lớn nhất ở Istanbul. Nó được khánh thành và mở cửa phục vụ vào Chủ nhật ngày 25 tháng 3 năm 1951. Thật không may, Neve Shalom đã trở thành mục tiêu của ba cuộc tấn công khủng bố sau đó.

Giáo đường Do Thái Ahrida – đây là một trong hai giáo đường Do Thái còn sót lại ở Balat. Đây là giáo đường Do Thái lâu đời nhất và có lẽ là đẹp nhất ở Istanbul. Nó được thành lập trước cuộc chinh phục Istanbul của người Hồi giáo vào năm 1453 và đã được sử dụng liên tục kể từ đó. Khách du lịch chỉ có thể tham quan giáo đường này nếu có sự sắp xếp trước với hướng dẫn viên.

Giáo đường Do Thái Ashkenazi - nằm gần Tháp Galata, đây là giáo đường Do Thái Ashkenazi hiện đang hoạt động duy nhất ở Istanbul mở cửa cho các chuyến thăm và cầu nguyện.

Giáo đường Do Thái Bet Avraam - nằm phía sau ga xe lửa Sirkeci, đây là giáo đường Do Thái gần Sultanahmet nhất.

Bet Israel Synagogue - tọa lạc tại Şişli, hiện là giáo đường Do Thái đông giáo dân nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ. Bạn có thể đến thăm giáo đường Do Thái sau khi đặt lịch hẹn với Tổ chức Neve Shalom.

Giáo đường Do Thái Caddebostan - được xây dựng vào năm 1953 do dân số Do Thái ngày càng tăng ở quận Kadıköy. Đây là giáo đường Do Thái đông dân nhất ở phía Châu Á của Istanbul.

Giáo đường Do Thái Yanbol - giáo đường thứ hai trong số các giáo đường Do Thái cổ đại ở Balat.

Bên cạnh những công trình kiến trúc vĩ đại, khu định cư Do Thái và giáo đường Do Thái cũng là một điểm đến khá hấp dẫn tại Istanbul.