Nhà thờ tộc Nguyễn Tường tại Hội An - một trong những điểm đến mang đậm dấu ấn văn hóa, lịch sử và kiến trúc độc đáo. Chúng ta sẽ cùng khám phá di sản này - một “di sản trong lòng di sản” phố cổ Hội An.

Giới thiệu chung về Nhà thờ cổ tộc Nguyễn Tường

Nhà thờ tộc Nguyễn Tường nằm trong một con hẻm nhỏ ngay gần Chùa Cầu - biểu tượng của Hội An. Tuy khiêm nhường, giản dị nhưng nơi đây chứa đựng bề dày lịch sử và nhiều giá trị văn hóa quý báu. Được khởi dựng từ năm 1806, công trình này ban đầu là tư dinh của cụ Nguyễn Tường Vân - một vị quan lớn dưới thời vua Gia Long triều Nguyễn.

Ngày nay, Nhà thờ là nơi thờ tự tổ tiên dòng họ Nguyễn Tường - một dòng họ khoa bảng và văn nhân nổi tiếng của đất Quảng Nam. Đây không chỉ là nơi ghi dấu những thành tựu của dòng họ mà còn lưu giữ các di vật, tài liệu lịch sử và kiến trúc truyền thống, là niềm tự hào của hậu duệ và cư dân Hội An.

Lịch sử hình thành và phát triển dòng họ Nguyễn Tường

Cụ Nguyễn Tường Vân, người khởi dựng nhà thờ, từng làm quan đến chức Binh bộ Thượng thư thời vua Minh Mạng. Ông là người gắn bó với vua Gia Long từ những ngày đầu dựng nước, được ban tước hiệu và đổi tên từ “Nguyễn Văn Vân” thành “Nguyễn Tường Vân” - một câu chuyện thể hiện sự trọng dụng đặc biệt của nhà vua.

Từ đó, dòng họ Nguyễn Tường phát triển mạnh mẽ tại Quảng Nam, với nhiều thế hệ nối tiếp nhau đạt được thành tựu lớn trong học vấn và sự nghiệp. Trong số đó, nổi bật nhất là ba nhà văn nổi tiếng đầu thế kỷ XX: Nhất Linh (Nguyễn Tường Tam), Thạch Lam (Nguyễn Tường Lân), Hoàng Đạo (Nguyễn Tường Long) - những người sáng lập nhóm Tự Lực Văn Đoàn, góp phần xây dựng nền móng văn học hiện đại Việt Nam.

Ngoài lĩnh vực văn học, các thành viên dòng họ còn đóng góp lớn trong nhiều lĩnh vực như hội họa, giáo dục, và nghiên cứu văn hóa.

Kiến trúc đặc sắc của Nhà thờ cổ tộc Nguyễn Tường

Nhà thờ mang dáng vẻ thanh lịch, cổ kính, kết hợp kiến trúc nhà rường xứ Huế với mái ngói âm dương đặc trưng của Hội An.

1. Kết cấu:
• Công trình gồm 3 gian, 2 chái và chiều sâu 5 nhịp, với hệ khung gỗ được chạm trổ công phu bởi các nghệ nhân làng mộc Kim Bồng.
• Mái nhà kiểu “tứ hải” xòe bốn phía, tạo cảm giác vững chãi nhưng cũng không kém phần mềm mại.

2. Không gian bên trong:
• Gian giữa là không gian thờ tự, được “thưng” gỗ tạo nên sự trang nghiêm, yên tĩnh.
• Những nhịp ngoài và không gian sinh hoạt xung quanh mở rộng, thoáng đãng, phù hợp với các hoạt động văn hóa của dòng họ.

3. Cổ vật lưu giữ:
Nhà thờ còn bảo tồn nhiều sắc phong của các đời vua như Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức, Thành Thái… Ngoài ra, nơi đây còn có các cổ vật giá trị như sách vở, bản hương ước thập điều của làng Cẩm Phô - được coi là bản hương ước làng đầu tiên ở Hội An.

Giá trị văn hóa và lịch sử

1. Bản sắc dòng họ khoa bảng:
Tộc Nguyễn Tường nổi danh là một trong những dòng họ khoa bảng tiêu biểu của miền Trung, không chỉ trong thời phong kiến mà còn ở thời hiện đại với sự đóng góp to lớn cho văn học, nghệ thuật, và văn hóa Việt Nam.

2. Giao hòa giữa di sản và cộng đồng:
Ngày nay, Nhà thờ tộc Nguyễn Tường không chỉ là điểm tham quan lịch sử mà còn được gia đình và chính quyền địa phương phát triển thành một trung tâm văn hóa cộng đồng, nơi tổ chức các hoạt động học thuật và bảo tồn văn hóa.

Kết luận

Thưa quý vị, Nhà thờ tộc Nguyễn Tường là nơi hội tụ những giá trị văn hóa, lịch sử và kiến trúc đặc sắc. Đây không chỉ là niềm tự hào của dòng họ Nguyễn Tường mà còn là di sản quý giá của phố cổ Hội An. Qua hơn 200 năm tồn tại, công trình này đã chứng kiến những biến cố lịch sử, đồng thời trở thành biểu tượng về sự học hành, thành đạt và đóng góp cho xã hội.

Hy vọng rằng chuyến tham quan sẽ giúp quý vị hiểu hơn về di sản này và mang lại những ấn tượng sâu sắc về Hội An - vùng đất của những giá trị trường tồn.

Trải nghiệm tham quan tại Nhà thờ tộc Nguyễn Tường

Khi đến tham quan, quý vị sẽ có cơ hội:
• Chiêm ngưỡng kiến trúc tinh tế và cổ kính của nhà thờ.
• Tìm hiểu về lịch sử dòng họ Nguyễn Tường, những câu chuyện thú vị về các thế hệ hậu duệ và sự nghiệp của họ.
• Khám phá các tài liệu lịch sử quý giá, như bản sắc phong, cổ vật và hương ước làng Cẩm Phô.