Ngũ Hành Sơn, hay còn gọi là Non Nước, là một quần thể danh thắng nổi tiếng tại Đà Nẵng, Việt Nam. Nằm cách trung tâm thành phố khoảng 8 km về phía Đông Nam, khu vực này bao gồm 6 ngọn núi đá vôi: Mộc Sơn, Thủy Sơn (ngọn lớn và đẹp nhất), Thổ Sơn, Kim Sơn, và Hỏa Sơn (gồm Dương Hỏa Sơn và Âm Hỏa Sơn), với tổng diện tích khoảng 2 km². Ngày 22 tháng 3 năm 1990, Ngũ Hành Sơn đã được công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia, khẳng định giá trị văn hóa và lịch sử đặc biệt của nơi đây, thu hút du khách yêu thích lịch sử và ngao du.

Quy hoạch và bảo tồn

Theo Quyết định của Thủ tướng vào ngày 11/7/2023, khu danh thắng có tổng diện tích quy hoạch lên đến 1.049.701 m². Khu vực này không chỉ bao gồm các ngọn núi mà còn chứa nhiều di tích tôn giáo, kiến trúc có giá trị, cùng với không gian xanh và mặt nước.

Tên gọi và lịch sử

Tên gọi “Non Nước” đã xuất hiện từ lâu trong văn học dân gian với 2 câu ca dao:
"Chiều chiều mây phủ Sơn Trà,
Sấm rền Non Nước trời đà chuyển mưa."

Được ghi nhận lần đầu tiên trong tác phẩm “Hoàng Việt nhất thống dư địa chí” của Lê Quang Định vào năm 1806. Đến năm 1825, vua Minh Mạng đã đến thăm và chính thức công nhận tên các ngọn núi vào năm 1837. Ngoài tên gọi Ngũ Hành Sơn, khu vực còn được biết đến với tên Ngũ Uẩn Sơn và Ngũ Chỉ Sơn, thể hiện sự phong phú văn hóa và lịch sử của khu danh thắng, nơi những truyền thuyết và câu chuyện lịch sử đã sống mãi trong lòng người dân.

Đặc điểm địa lý và hệ sinh thái

Ngũ Hành Sơn là kết quả của quá trình xói mòn tự nhiên, tạo ra các hang động và hình thù độc đáo, là điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích ngao du và trải nghiệm. Đá cẩm thạch nơi đây mang nhiều màu sắc khác nhau theo từng ngọn núi, góp phần tạo nên cảnh quan tuyệt đẹp và độc đáo. Hệ sinh thái phong phú với nhiều loại thảo mộc, hoa rừng và động vật đặc trưng, là nơi lý tưởng cho những ai yêu thiên nhiên và mong muốn tìm kiếm những khoảnh khắc thư giãn và tự do.

Di tích và văn hóa

Ngũ Hành Sơn còn nổi tiếng với nhiều di tích lịch sử như chùa Tam Thai, chùa Linh Ứng, cùng với các dấu ấn văn hóa của người Chăm. Những công trình kiến trúc này không chỉ có giá trị tâm linh mà còn chứa đựng nhiều câu chuyện lịch sử hấp dẫn. Các hang động và chùa tháp tại đây lưu giữ nhiều tài liệu lịch sử quý giá từ các triều đại trước, mang đến cho du khách những trải nghiệm văn hóa phong phú, giúp hiểu rõ hơn về nền văn minh của tổ tiên.

Thông tin từng ngọn núi

1. Kim Sơn: Ngọn cao nhất với hình dáng như một quả chuông, nơi có ngôi chùa Quan Âm cổ kính, thu hút những tín đồ Phật giáo.
2. Mộc Sơn: Nằm song song với Thủy Sơn, ít cây cối và có hình dáng bị xói mòn, là nơi yên tĩnh để du khách có thể ngao du và chiêm nghiệm.
3. Thủy Sơn: Ngọn cao nhất với ba đỉnh và nhiều di tích, là điểm đến thu hút nhiều du khách nhất, nơi mang đến cảm giác tự do cho những ai muốn khám phá văn hóa và lịch sử.
4. Hỏa Sơn: Gồm hai ngọn Âm và Dương, nổi tiếng với truyền thuyết phong phú và các di tích lịch sử, là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá.
5. Thổ Sơn: Ngọn thấp nhất, mang hình dáng dài như con rồng, nơi có dấu tích kiến trúc Chăm cổ, tạo ra không gian thú vị cho du khách khám phá.

Truyền thuyết về sự hình thành

Theo truyền thuyết của người Chăm, Ngũ Hành Sơn được hình thành từ quả trứng của một con giao long, nở ra một thiếu nữ xinh đẹp và trở thành năm ngọn núi, mỗi ngọn tương ứng với một yếu tố trong thuyết ngũ hành. Truyền thuyết này không chỉ làm phong phú thêm lịch sử mà còn mang đến những câu chuyện huyền bí hấp dẫn cho du khách.

Nghề làm đá mỹ nghệ

Ngũ Hành Sơn còn nổi tiếng với nghề điêu khắc đá mỹ nghệ, với hơn 400 năm lịch sử. Chính quyền thành phố Đà Nẵng đã có nhiều chính sách bảo vệ di tích và hỗ trợ phát triển nghề đá mỹ nghệ bền vững, tạo điều kiện cho các nghệ nhân phát huy tài năng và giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống.

Ngũ Hành Sơn không chỉ là một danh thắng thiên nhiên hùng vĩ mà còn là biểu tượng văn hóa lịch sử của Đà Nẵng. Đây thực sự là điểm đến không thể bỏ lỡ cho những ai yêu thích du lịch theo gu cá nhân, tìm kiếm sự yên bình giữa lòng thiên nhiên và khám phá những giá trị văn hóa độc đáo.