Hồ Tịnh Tâm, nằm giữa trung tâm Kinh thành Huế, là một cảnh quan lịch sử nổi tiếng và quý giá, tọa lạc trên đường Đinh Tiên Hoàng và Tịnh Tâm, phường Đông Ba. Nguyên gốc, hồ là một đoạn sông Kim Long được triều Nguyễn cải tạo và đặt tên Ao Ký Tế, sau đó chính thức đổi thành Tịnh Tâm vào năm Minh Mạng thứ 3 (1822) để phục vụ cho hoàng gia.

Hồ Tịnh Tâm mang đậm dấu ấn nghệ thuật cảnh quan Việt Nam thế kỷ 19. Hồ có hình chữ nhật, chu vi gần 1500m, được bao quanh bởi tường gạch và có bốn cổng chính: Hạ Huân, Đông Hy, Xuân Quang, và Thu Nguyệt. Ba hòn đảo chính là Bồng Lai, Phương Trượng và Doanh Châu, mỗi đảo có những đình, gác và lầu kiến trúc độc đáo.

Vẻ đẹp riêng của các đảo

Đảo Bồng Lai ở phía nam nổi bật với điện Bồng Doanh, xây theo kiến trúc ba gian hai chái, mái lợp ngói Hoàng lưu li, và cầu Bồng Doanh nối với bờ nam hồ. Đảo còn có nhà Thủy tạ Thanh Tâm và lầu Trừng Luyện, tạo nên không gian vừa cổ kính vừa hòa hợp với thiên nhiên.

Đảo Phương Trượng cũng có kiến trúc đặc sắc với gác Nam Huân và cầu Bích Tảo phía nam, cùng nhà Hạo Nhiên và hiên Dưỡng Tính hai bên. Đảo Phương Trượng và Bồng Lai nối với nhau bằng đình Tứ Đạt và hành lang dài 44 gian ngói.

Đảo Doanh Châu phía nam hồ có đê Kim Oanh, cầu Lục Liễu và nhà tạ Thanh Tước, nơi neo đậu thuyền ngự của vua, hòa cùng khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp.

Xung quanh các đảo Bồng Lai và Phương Trượng đều trồng liễu, trúc và sen trắng, tạo nên cảnh quan thanh bình, trong trẻo.

Vị trí trong thi ca và lịch sử

Hồ Tịnh Tâm từng là cảm hứng cho nhiều bài thơ của các vua Nguyễn, như Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức. Đặc biệt, bài thơ “Tịnh Hồ Hạ Hứng” của vua Thiệu Trị mô tả vẻ đẹp của hồ vào mùa hạ với hình ảnh thiên nhiên trong lành, cây cỏ xanh tươi, tạo nên không gian thư thái, lãng mạn.

Sự xuống cấp và nỗ lực bảo tồn

Cuối thế kỷ 19, do thiếu điều kiện chăm sóc, nhiều kiến trúc tại hồ bị xuống cấp. Năm 1946, vòng tường hồ bị hạ để xây vòng thấp hơn. Nhiều công trình được phục dựng như đình bát giác nhỏ thay thế điện Bồng Doanh cũ vào năm 1960, và cây cầu bê tông nối đảo Bồng Lai với đê Kim Oanh.

Di tích quốc gia và điểm du lịch

Năm 2004, hồ Tịnh Tâm được công nhận là di tích quốc gia, khẳng định giá trị văn hóa và lịch sử. Du khách khi đến hồ sẽ được ngắm nhìn những nét kiến trúc độc đáo, hòa mình vào thiên nhiên và cảm nhận sự thanh bình giữa lòng Huế.

Nếu đang ngao du Huế, đừng bỏ lỡ hồ Tịnh Tâm. Tại đây, bạn sẽ khám phá vẻ đẹp cổ kính, hài hòa giữa con người và thiên nhiên, mang đậm nét văn hóa và lịch sử xứ Huế. Điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích sự tự do và khám phá.