Nhà thờ Mặc Bắc

Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về Nhà thờ Công giáo Mặc Bắc – một công trình kiến trúc nghệ thuật tôn giáo độc đáo nằm tại thị trấn Cầu Quan, huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh. Nhà thờ cách thành phố Trà Vinh 30 km và cách thị trấn Tiểu Cần 7 km đều theo hướng tây nam, cách bờ trái sông Hậu 3 km về hướng đông. Đây không chỉ là một biểu tượng của văn hóa tôn giáo mà còn là niềm tự hào của cộng đồng Công giáo miền Tây Nam Bộ.

Nhà thờ Mặc Bắc tọa lạc trên một khu đất rộng hơn 1 ha, nổi bật giữa không gian xanh mát của những hàng sao cổ thụ. Vị trí của nhà thờ rất đắc địa, nằm ngay trung tâm giồng đất cát cao ráo, gần bờ trái sông Hậu, giao thoa với các tuyến giao thông quan trọng, thuận lợi cho cả đường bộ và đường thủy.

1. Kiến trúc độc đáo:

Nhà thờ Mặc Bắc là sự kết hợp hài hòa giữa phong cách kiến trúc La Mã, Gothic, và nét truyền thống của Việt Nam cuối thế kỷ XIX. Công trình được thiết kế theo bản vẽ thu nhỏ của Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn (tỷ lệ 70/100) bởi kiến trúc sư người Pháp J. Bourad. Từ bản vẽ này, viên kỹ sư người Pháp Errard chịu trách nhiệm chung nhưng người trực tiếp chỉ huy, đôn đốc việc thi công là ông Trùm xứ Nguyễn Văn Thăng. Điểm đặc biệt là phần mái ngói được khéo léo kết hợp giữa kiểu dáng nhà thờ phương Tây và mái cung đình Việt Nam, tạo nên nét giao thoa văn hóa tinh tế.

Bên trong thánh đường, quý khách sẽ choáng ngợp bởi hệ thống kính màu được chế tác từ Pháp, mô tả các nhân vật thánh và sự kiện Kinh Thánh. Những cửa kính này không chỉ mang giá trị nghệ thuật mà còn tạo nên hiệu ứng ánh sáng huyền ảo, mang lại cảm giác an bình, trang nghiêm.

Phía cung thánh, bàn thờ được làm từ đá cẩm thạch nguyên khối, chạm khắc tinh xảo với hình ảnh các thiên thần và sự kiện trong Kinh Thánh. Hệ thống đèn chùm theo phong cách Roman-Gothic càng làm không gian thêm phần lung linh, thánh thiện.

2. Lịch sử hình thành:

Vào thập niên 1860, sau khi thực dân Pháp xâm chiếm và đặt ách cai trị lên vùng đất Nam bộ, các giáo xứ Công giáo ra hoạt động công khai và giáo xứ Mặc Bắc phát triển dần về phía trung tâm con giồng cát cao ráo, cặp sông Cần Chong, thuận tiện giao thông thủy bộ để phát triển. Chính quyền thực dân xây dựng một cầu cảng nhỏ trên bến Cần Chong để các quan đầu tỉnh người Pháp từ Trà Vinh có thể dễ dàng tới thăm viếng, xem lễ. Từ đó, địa danh Cầu Quan hình thành và giáo xứ Mặc Bắc còn có tên gọi khác là giáo xứ Cầu Quan.
Nhà thờ được khởi công xây dựng năm 1886 và được khánh thành vào Lễ Phục Sinh năm 1888, với diện tích 24 x 60 m và hai tháp chuông cao 32 m. Toàn bộ vật liệu xây dựng, từ thép, xi măng, ngói, đến bộ chuông đồng 6 âm (đô, rê, si, pha, sol, la),… đều được vận chuyển từ Pháp. Sự đầu tư quy mô này đã đưa nhà thờ trở thành công trình Công giáo lớn thứ hai Nam Bộ lúc bấy giờ, chỉ sau Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn. Vì vậy, nhà thờ còn được mệnh danh là “Vương cung thánh đường miền Tây Nam Bộ.”

3. Các điểm nhấn đặc biệt:

Phía trước nhà thờ là một khoảng sân rộng, có chiều dài bằng với chiều ngang của ngôi nhà thờ, cao 1,2 m hơi thấp hơn nền nhà thờ một chút, rộng 4 m. Nơi đây từng có hồ nước hình vuông. Hồ nước này không chỉ tạo cảnh quan mà còn mang ý nghĩa thực tế, giúp giáo dân rửa sạch tay chân trước khi vào lễ. Dù hiện nay hồ đã được san lấp, nhưng dấu ấn lịch sử vẫn in đậm trong lòng người dân nơi đây.

Nhà xứ, nằm phía đông thánh đường, là công trình hai tầng với cầu thang và sàn lầu gỗ, phục vụ linh mục và các thầy giúp việc. Đây cũng là nơi tổ chức các buổi họp quan trọng của giáo xứ.

4. Giá trị văn hóa và tinh thần:

Nhà thờ Mặc Bắc không chỉ là nơi thực hành tín ngưỡng mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết cộng đồng Công giáo và người dân địa phương. Hơn 130 năm tồn tại, nhà thờ đã chứng kiến nhiều biến cố lịch sử và trở thành một di sản văn hóa đáng tự hào của tỉnh Trà Vinh.

5. Lời kết:

Quý du khách thân mến, ghé thăm Nhà thờ Mặc Bắc là cơ hội để chiêm ngưỡng một công trình kiến trúc nghệ thuật đặc sắc, cảm nhận bầu không khí an lành, và lắng nghe những câu chuyện lịch sử gắn liền với vùng đất Tiểu Cần. Đây chắc chắn sẽ là một trải nghiệm đáng nhớ trong hành trình khám phá miền Tây của quý vị.
Chúc quý khách có những trải nghiệm thú vị tại đây!