Tiểu chủng viện Làng Sông

Tiểu chủng viện Làng Sông hay Nhà thờ Làng Sông tọa lạc tại thôn Quảng Vân (xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước), theo lịch sử ghi lại đây là nơi gắn liền với sự hình thành và phát triển của chữ Quốc ngữ từ đầu thế kỷ 17.

Cách trung tâm TP. Quy Nhơn chừng hơn 15 km, đi qua quãng đường vòng vèo thơm ngát mùi lúa trổ đòng, nằm giữa một gò đất cao và giữa những hàng cây sao hàng trăm năm tuổi với những tán lá rộng xanh um, Tiểu chủng viện Làng Sông hiện ra với vẻ đẹp nên thơ, cổ kính hài hòa giữa khung cảnh cánh đồng lúa xanh rì của làng quê yên bình.

Nhà thờ Làng Sông được thiết kế và xây dựng theo phong cách kiến trúc Gothic đặc trưng Châu Âu với cổng vòm nhọn, tháp bút chì, phần chính diện được trang trí với những ô khung cửa đối xứng. Khuôn viên của nhà thờ rộng khoảng 2000 m2, bao quanh là những hàng cây sao có tuổi đời hàng trăm năm tuổi, Nhà nguyện có 03 cửa mặt hướng về phía Nam, kết hợp cùng với dãy nhà hai tầng đối xứng nhau xây theo lối kiến trúc Pháp có hành lang dài với những ô cửa ban công mái vòm và những hàng cột thẳng tắp, tạo nên sự hòa hợp trong một không gian rợp bóng cổ thụ, xanh tươi.

Dù đã trải qua hàng trăm năm tuổi, Tiểu chủng viện Làng Sông vẫn còn giữ được những nét cổ kính, uy nghiêm của tòa thánh. Công trình này được coi là công trình kiến trúc tôn giáo tồn tại hàng trăm năm.

Hiện nay, trong khuôn viên Tiểu chủng viện Làng Sông còn có nền móng của nhà in Làng Sông. Đây là một trong ba nhà in sách quốc ngữ đầu tiên ở Việt Nam, cùng với hai nhà in Tân Định (Sài Gòn) và nhà in Ninh Phú (Hà Nội). Nhà in Làng Sông do Đức cha Eugenio Charbonnier Trí, đại diện Tông tòa Giáo phận Đông Đàng Trong (1864 – 1878) thành lập.

Nhà in bị đốt phá vào năm 1885, sau đó được Đức cha Daimen Grangeon Mẫn cho tái thiết lại vào giao cho cha Paul Maheu tiếp quản. Dưới sự điều hành của cha Paul Maheu, nhà in ngày càng phát triển mạnh mẽ, đầu tư lớn về máy móc thiết bị. Đây còn gọi là nhà in Đông Đàng Trong, một trong ba nhà in lớn nhất thời bấy giờ, cùng với nhà in Đàng Ngoài và Tây Đàng Trong. Nhà in Làng Sông hoạt động cho đến khoảng năm 1936, được dời về Quy Nhơn.

Ngày nay, dù không còn hoạt động đã lâu nhưng nơi đây vẫn là điểm đến dành cho du khách phương xa đến tham quan và hành lễ, hay người dân địa phương đến cầu nguyện trong các dịp lễ, tết công giáo.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa vốn có cùng những công trình kiến trúc cổ kính, độc đáo mang phong cách châu Âu ẩn hiện hài hòa trong không gian tĩnh lặng, quyến rũ của những hàng sao hơn 200 tuổi, Tiểu chủng viện Làng Sông là một điểm đến mới lạ đối với du khách khi đến tỉnh Bình Định.