Phong tục “Lì xì” hoặc tặng tiền mừng tuổi trong văn hóa Việt Nam

1. Lì xì hay tiền mừng tuổi là gì?

Tiền mừng tuổi hay còn gọi là lì xì là một phong tục lâu đời trong Tết Nguyên đán của người Việt. Từ “lì xì” có nguồn gốc từ tiếng Trung, mang ý nghĩa tiền may mắn. Theo phong tục lì xì ngày Tết ở Việt Nam, người lớn sẽ mừng tuổi cho trẻ em bằng cách trao tặng một khoản tiền mới nhỏ được đặt trong phong bao lì xì ngày Tết màu đỏ rực rỡ, như lời chúc may mắn, sức khỏe và thành công đầu năm mới.

2. Nguồn gốc phong tục lì xì ngày Tết

2.1. Truyền thuyết dân gian

Một truyền thuyết kể rằng trong đêm giao thừa, những linh hồn xấu xuất hiện để hù dọa trẻ em. Các vị thần đã hóa thành những đồng tiền sáng lấp lánh, đặt vào phong bao đỏ dưới gối trẻ. Khi linh hồn đến, ánh sáng từ tiền làm chúng sợ hãi và bỏ đi. Từ đó, người dân bắt đầu dùng bao lì xì ngày Tết như một cách bảo vệ trẻ em và gửi lời chúc an lành.

2.2. Giai thoại thời Đường

Một truyền thuyết khác cho rằng phong tục lì xì bắt đầu từ thời nhà Đường, khi hoàng tử sơ sinh được tặng vàng bạc trong bìa đỏ để mang lại may mắn.

3. Ý nghĩa của việc mừng tuổi bằng bao lì xì

3.1. Lời chúc đầu năm ẩn trong bao lì xì

Tuy giá trị không lớn, nhưng số tiền mừng tuổi ý nghĩa ở thông điệp may mắn hơn là vật chất. Trong văn hóa người Việt, cả trẻ em lẫn người lớn tuổi đều có thể nhận lì xì, như một cách chia sẻ phúc khí trong năm mới. Màu đỏ của bao lì xì tượng trưng cho sự thịnh vượng và hạnh phúc.

3.2. Tác động tích cực đến thế hệ trẻ

Ngày xưa, trẻ con coi lì xì ngày Tết như kho báu hiếm có. Ngày nay, nhiều bậc phụ huynh dạy con cách quản lý tiền lì xì, dùng cho học phí, tiết kiệm hoặc làm từ thiện – một hình thức giáo dục tài chính đầy nhân văn.

4. Lì xì không chỉ dành cho trẻ em

Ngày nay, lì xì Tết còn là cách con cháu mừng tuổi người lớn tuổi, cha mẹ, ông bà – biểu hiện của sự hiếu kính, cầu chúc sức khỏe và trường thọ. Người lớn tuổi cũng cảm thấy hạnh phúc khi được nhận tiền lì xì từ con cháu, nhất là khi biết chúng đã trưởng thành, có công việc ổn định.

5. Cách trao và nhận lì xì đúng phong tục

• Trong ba ngày Tết, mọi người mặc áo mới, chúc Tết nhau và tặng lì xì.

• Phong bao lì xì ngày Tết nên chứa tiền mới vì tiền cũ bị xem là kém may mắn.

• Khi nhận lì xì, phải dùng hai tay, không nên mở ngay bao trước mặt người tặng.

• Nhớ nói lời cảm ơn và chúc Tết lại.
  
  

• “Mừng tuổi là gì? Nên lì xì bao nhiêu?”
  Không có con số cố định. Mức tiền lì xì phụ thuộc mối quan hệ. Điều quan trọng là tấm lòng và lời chúc tốt đẹp ẩn sau mỗi phong bao lì xì.

6. Lì xì và cuộc sống hiện đại

Ngày nay, bao lì xì được thiết kế sáng tạo hơn. Nhiều người còn chọn ngoại tệ, tiền số đẹp, như tờ 2 USD, tiền có số seri 68 (tượng trưng cho "phát lộc"), như một tấm bùa may mắn. Những người sống ở nước ngoài cũng tìm cách gửi bao lì xì đi nước ngoài cho người thân như một cách gìn giữ phong tục.

Giá trị vật chất của tiền mừng tuổi có thể thay đổi, nhưng giá trị văn hóa và tinh thần vẫn luôn được trân trọng. Phong tục lì xì ngày Tết dù biến đổi theo thời gian vẫn là nét đẹp truyền thống của người Việt trong mỗi dịp xuân về.