Đền Voi Phục - Trấn Tây Thăng Long

Đền Voi Phục – Di tích lịch sử văn hóa của Hà Nội

Đền Voi Phục - Trấn Tây Thăng Long, hay còn được gọi là Tây trấn từ, một trong những di tích lịch sử đặc sắc của Hà Nội. Đây là một ngôi đền linh thiêng nằm trong hệ thống "Tứ Trấn" của thành Thăng Long xưa, nơi thờ bảo lan cho cả kinh thành. Đền Voi Phục tọa lạc tại số 362 phố Kim Mã, phường Ngọc Khánh, quận Ba Đình, gần công viên Thủ Lệ và trường Đội Lê Duẩn, là một trong những điểm đến không thể bỏ qua của du khách khi tới thủ đô.

1. Lịch sử Đền Voi Phục

Đền Voi Phục có một lịch sử lâu dài, gắn liền với các sự kiện quan trọng của đất nước. Được xây dựng vào thời Lý Thái Tông (1028-1054), đền được lập để thờ hoàng tử Linh Lang, con của vua Lý Thái Tông và bà phi thứ 9 Dương Thị Quang. Theo truyền thuyết, Linh Lang vốn là con của Long Quân – một thần thoại của dân gian, tên gọi là Hoàng Châu. Linh Lang đã có công trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống và đã hy sinh anh dũng trên phòng tuyến sông Cầu vào năm 1076.

Sau khi hoàng tử qua đời, người dân Thủ Lệ đã lập đền thờ và tôn vinh người anh hùng dân tộc này. Nhà vua đã sắc phong cho Linh Lang là Linh Lang đại vương thượng đẳng phúc thần, một vị thần bảo vệ dân lành. Trong các cuộc chiến tranh, thần Linh Lang đã nhiều lần phù trợ cho các triều đại, đặc biệt là nhà Trần trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên-Mông, và nhà Lê trong quá trình phục hưng đất nước. Vì vậy, đền Voi Phục còn được gọi là "Tây trấn" – trấn giữ phía Tây kinh thành Thăng Long xưa.

2. Kiến trúc Đền Voi Phục

Đền Voi Phục có kiến trúc theo hình chữ Công, gồm nhiều gian được bố trí hợp lý. Đền được xây dựng theo mô hình kiến trúc cổ truyền của Việt Nam, với mái lợp ngói mũi hài, tạo nên không gian thờ tự trang nghiêm.
• Cổng đền:
Trước cổng đền có đôi voi quỳ phục, chính là lý do tên gọi "Voi Phục" cho đền. Ngoài ra, hai bên cổng còn có bia hạ mã và các hình chạm khắc tỉ mỉ, biểu tượng cho sự linh thiêng và bảo vệ của thần Linh Lang. Mặt tiền của đền hướng ra hồ Thủ Lệ, tạo nên một không gian mát mẻ và thanh tịnh, phù hợp với việc thờ cúng và sinh hoạt văn hóa của người dân.
• Đường vào đền:
Lối lên đền có ba con đường, trong đó chính giữa là 12 bậc đá rộng để rước kiệu trong các dịp lễ hội. Trước cửa đền là một giếng vuông, biểu tượng của sự tụ thủy tụ phúc, mang ý nghĩa cầu cho mưa thuận gió hòa và cuộc sống đầy đủ. Ngoài ra, đôi rồng mây bằng đá và những hoạ tiết chạm nổi trên cửa chính của đền cũng là những sản phẩm nghệ thuật tinh xảo từ thế kỷ XIX.
• Nội thất đền:
Đền Voi Phục có một gian tiền tế 5 gian, kết cấu vì chồng rường, được trang trí các hoành phi, câu đối, long ngai và cửa võng bát bửu. Tại gian chính giữa của hậu cung là pho tượng Linh Lang đại vương với nét mặt thanh tú, uy nghiêm. Phía trước tượng thần là một hòn đá lớn có vết lõm, theo truyền thuyết, thần đã từng gối đầu trên hòn đá này khi còn sống.

3. Lễ hội Đền Voi Phục

Lễ hội Đền Voi Phục diễn ra vào ngày 9 và 10 tháng 2 âm lịch hàng năm, là một trong những lễ hội lớn của người dân Hà Nội. Lễ hội kéo dài từ 3 đến 10 ngày, tuỳ theo sự đóng góp của cộng đồng. Lễ hội không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn có sự tham gia của du khách từ khắp nơi. Các hoạt động chủ yếu bao gồm rước kiệu, các nghi thức cúng tế thần linh, và nhiều trò chơi dân gian truyền thống.
Lễ hội Đền Voi Phục là dịp để cộng đồng nhớ về những chiến công của hoàng tử Linh Lang và bày tỏ lòng biết ơn đối với vị thần đã phù hộ cho đất nước trong những giai đoạn khó khăn. Đây cũng là một dịp để người dân và du khách tham gia vào các sinh hoạt văn hoá truyền thống, góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

4. Đền Voi Phục trong dòng chảy lịch sử

Đền Voi Phục, từ lâu đã không chỉ là một ngôi đền thờ thần, mà còn là một biểu tượng của sự bảo vệ và sức mạnh. Nó là minh chứng cho tinh thần yêu nước và tôn vinh anh hùng dân tộc trong lịch sử Việt Nam. Dù trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, từ những lần bị phá huỷ trong thời Pháp thuộc cho đến các cuộc trùng tu trong những năm gần đây, đền Voi Phục vẫn giữ vững được giá trị lịch sử và văn hóa của mình. Đền được Bộ Văn hóa xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa vào ngày 28 tháng 4 năm 1962.

Đến thăm Đền Voi Phục hôm nay, chúng ta không chỉ được chiêm ngưỡng một công trình kiến trúc cổ kính mà còn cảm nhận được lòng tôn kính đối với những anh hùng dân tộc đã hy sinh vì nền độc lập tự do của đất nước.

Kính thưa quý vị, đó là những nét cơ bản về Đền Voi Phục, một ngôi đền mang đậm dấu ấn lịch sử và văn hóa của Hà Nội. Hy vọng qua phần thuyết minh này, quý vị có thể hiểu rõ hơn về ngôi đền linh thiêng này, đồng thời cảm nhận được vẻ đẹp tĩnh lặng, thanh bình của một địa chỉ văn hóa lâu đời giữa lòng thủ đô.

Giá vé: Miễn phí