Lăng Dục Đức hay còn gọi là An Lăng, tại Huế là một di tích lịch sử đặc biệt, nơi an táng của ba vị vua triều Nguyễn: Dục Đức, Thành Thái và Duy Tân. Những vị vua này đại diện cho ba thế hệ yêu nước, dám hy sinh vì tự do và độc lập dân tộc. Khác với các lăng tẩm triều Nguyễn khác, lăng Dục Đức mang nét kiến trúc đơn giản và khiêm tốn, tọa lạc tại phường An Cựu, thành phố Huế, cách trung tâm thành phố chưa đầy 2 km, nằm trong một khuôn viên rộng gần 6 ha.

Kiến trúc và quy hoạch

Khu vực An Lăng được chia thành hai phần: khu lăng mộ và khu tẩm thờ. Cả hai đều hướng về phía tây bắc, lấy đồi Phước Quả làm tiền án và núi Tam Thai phía sau làm hậu chẩm, còn khe nước trước mặt như yếu tố minh đường tụ thủy. Khu lăng mộ hình chữ nhật, diện tích 3.445 m², không có các công trình cầu kỳ như tượng đá hay Bi Đình. Thay vào đó, trung tâm lăng là nhà Huỳnh Ốc dạng phương đình, với bề mặt đơn giản, dùng làm nơi thờ cúng.

Điện Long Ân – tòa điện chính của khu tẩm, được xây dựng theo kiểu cung đình Huế, hiện lưu giữ bài vị của vua Dục Đức, Thành Thái và Duy Tân. Đây là không gian thờ tự thiêng liêng, nơi tưởng nhớ công lao của các vị vua.

Lịch sử xây dựng

Vua Dục Đức, tên thật là Nguyễn Phúc Ưng Ái, là vị vua ngắn ngủi chỉ trị vì 3 ngày trước khi bị phế truất và mất trong ngục Thừa Thiên năm 1883. Sau khi lên ngôi, vua Thành Thái – con trai của Dục Đức – đã xây dựng lại khu lăng mộ của cha và đặt tên là An Lăng. Từ năm 1899, ông cho xây dựng thêm Điện Long Ân để thờ vua cha, cùng các công trình phụ trợ như tả hữu phối đường, nơi cư trú của các phi tần để chăm lo hương khói.

Năm 1987, hài cốt của vua Duy Tân, cháu nội của vua Dục Đức, được đưa từ châu Phi về an táng tại khu vực này. Lăng Dục Đức cũng là nơi an nghỉ của nhiều thân nhân trong hoàng tộc, gồm 39 ngôi mộ các ông hoàng bà chúa và 121 ngôi mộ thuộc Nguyễn Phúc Tộc.

Giá trị lịch sử và văn hóa

Lăng Dục Đức không chỉ là nơi yên nghỉ của các vị vua, mà còn là biểu tượng cho lòng yêu nước và tinh thần hy sinh vì tự do của các vị vua Thành Thái và Duy Tân. Các vị vua không ngại đánh đổi ngai vàng để theo đuổi mục tiêu cao cả: độc lập dân tộc. Những ngôi mộ đơn sơ, giản dị, không phô trương, phản ánh sự khiêm nhường và lòng trung kiên của họ.

Ngày 27/9/1997, lăng Dục Đức được công nhận là di tích cấp quốc gia về kiến trúc nghệ thuật. Đây là một điểm đến không thể bỏ qua cho du khách muốn khám phá văn hóa, lịch sử triều Nguyễn và tìm hiểu thêm về những vị vua đã dành cả cuộc đời cho độc lập dân tộc. Những người yêu thích ngao du theo gu theo dòng lịch sử chắc chắn sẽ tìm thấy sự thu hút ở nơi này, vừa để tận hưởng du lịch vừa để khám phá lịch sử phong phú của đất nước.